Muzeum Śmierci Franciszka Ferdynanda Habsburga

28 czerwca 1914 roku Sarajewo znalazło się w epicentrum światowej polityki. Gavrilo Princip, 18-letni chłopiec, zamordował arcyksięcia Franciszka Ferdynanda Habsburga, dziedzica całego Cesarstwa Austro-Węgierskiego.

Ten akt wywołał łańcuch zdarzeń o zasięgu globalnym. Europejskie imperia od dziesięcioleci były na kursie kolizyjnym, teraz zderzenie było nieuniknione. Miesiąc później świat był już w stanie wojny.

Tego pamiętnego dnia czerwca Princip nie działał sam. Był częścią grupy złożonej z młodych ludzi ze wszystkich trzech narodowości bośniackich. Rankiem w Sarajewie czekało na arcyksięcia co najmniej pięciu różnych zabójców. Pierwszych trzech zawiodło w swoich próbach. Principowi powiodło się tylko przez przypadek.

Dwaj pierwsi zabójcy patrzyli, jak arcyksiążę przejeżdża drogą, mając bomby i pistolety w ręku, jednak nie udało im się nic zrobić. W końcu trzeci zabójca rzucił bombę, ale bomba odbiła się od dachu samochodu na ulicę, gdzie eksplodowała i zraniła wiele osób w tłumie. Zabójca próbował połknąć pigułkę z cyjankiem i wskoczyć do rzeki, ale natychmiast zwymiotował pigułkę, a ponieważ rzeka miała tylko 4 cale głębokości, łatwo go złapano.

Gavrilo Princip, który był stosunkowo niewielkim graczem w spisku, na wieść, że zabójstwo nie udało się, poszedł po kanapkę. Dopiero gdy zobaczył przejeżdżającego przez drogę arcyksięcia, pośpiesznie wyjął pistolet i strzelił do Habsburga i księżnej Sophie. Ostatnie słowa Franciszka Ferdynanda brzmiały: "Sophie, Sophie! Nie umieraj! Żyj dla naszych dzieci!", a następnie wielokrotnie powtarzał: "To nic. To nic nie znaczy. To nic". Oboje zginęli w pozycji siedzącej w samochodzie, zanim pomoc lekarska zdołała dotrzeć na miejsce.

Gavrilo Princip zmarł w austriackim więzieniu w oczekiwaniu na zakończenie procesu. Dla większości świata był on szalonym młodzieńcem złudzonym przez nacjonalizm. Naiwnie napędzany przez anarchizm, stał się terrorystą. Jednak w Królestwie Jugosławii, a później w Socjalistycznej Republice, był postrzegany jako bohater.

Budynek na rogu ulicy z widokiem na Most Łaciński, obok którego stał Princip, kiedy strzelał, został zamieniony w poświęcone mu muzeum. Dokładne miejsce, w którym się znajdował, oznaczono wytłoczonymi śladami, a na rogu ulicy umieszczono tablicę pamiątkową.

W 1941 roku podczas II wojny światowej tablica pamiątkowa została po raz pierwszy usunięta przez okupacyjną armię nazistowską.

Podczas wojny w latach 90-tych zmieniła się opinia publiczna i oficjalne stanowisko w sprawie zabójstwa Franciszka Ferdynanda Habsburga. Dla bośniackiej populacji muzułmańskiej wydarzenia zaczęły być postrzegane jako serbski spisek narzucony obywatelom Sarajewa. Princip był przez nich postrzegany jako terrorysta serbski, więc muzeum zostało zamknięte, usunięto ślady stóp, a tablica pamiątkowa została rozbita.

W latach po wojnie bośniackiej lokalne postrzeganie historii obróciło się jeszcze raz o 180 stopni. Muzeum zostało przywrócone, tym razem jako muzeum rządów Austro-Węgier w Sarajewie, a nowa tablica pamiątkowa została umieszczona na rogu ulicy i znajduje się tam do dziś.

Miejsce dodane przez:

Zofia Szczepańska

Edytuj miejsce Opis, zdjęcia, adres, źródła...