Stupa (klasztor buddyjski) w Takht-e Rostam

Są miejsca na świecie tak mocno poświęcone danej religii, że trudno jest uwierzyć, że zostały ukształtowane przez jakąkolwiek inną wiarę. Afganistan jest jednym z tych miejsc, krajem tak pobożnie islamskim, że wydaje się, że islam istniał tu od samego początku. Jednak przed nastaniem islamu Afganistan był ważnym ośrodkiem buddyjskiej nauki.

Ciekawe miejsca w pobliżu

Takht-i-BahiTakht Bhai, PakistanPomnik Lenina w TadżykistanieKhujand, TadżykistanPałac Chana Muhammada KhudayaraKokand, Uzbekistan

Aby znaleźć pozostałości tej buddyjskiej przeszłości, trzeba bardzo dokładnie szukać. Wiele strych wykopalisk zmieniło się w gruzy po dziesięcioleciach wojny i zaniedbania, kolekcje muzealne zostały zrabowane lub nieodwracalnie uszkodzone, a Bamiyjscy Buddowie - niegdyś najsilniejsze przypomnienie przeszłości buddyjskiej tego kraju - zostali zniszczeni przez Talibów w 2001 roku.

Od czasu zniszczenia Buddów Bamiyan, Stupa Takht-e Rostam w prowincji Samangan jest prawdopodobnie najbardziej imponującym przedislamskim miejscem w Afganistanie. W przeciwieństwie do innych stup, Takht-e Rostam nie została zbudowana nad ziemią, ale została wykuta w ziemi, w stylu przypominającym monolityczne kościoły w Etiopii.

Na szczycie stupy znajduje się rzeźbiony w kamieniu budynek Harmika, w którym niegdyś znajdowały się relikwie Buddy. Rów otaczający stupę ma około ośmiu metrów głębokości. Ścieżka prowadzi na dno rowu, gdzie buddyjscy mnisi raz okrążali stupę. W zewnętrznych ścianach wykopu znajduje się buddyjski klasztor z pięcioma indywidualnymi jaskiniami i kilkoma komórkami klasztornymi do medytacji. Małe otwory w dachach pozwalają niewielkim promieniom słonecznym zajrzeć do jaskiń, tworząc spokojną atmosferę zmierzchu. W klasztornych jaskiniach brakuje jakichkolwiek elementów dekoracyjnych, ale i tak obiekt imponuje swoją inżynierią.

Historycy zaproponowali dwa możliwe powody, dlaczego stupa została wyrzeźbiona w ziemi, zamiast budować ją ponad ziemią. Jednym z wyjaśnień jest to, że zrobiono to w celu kamuflażu, aby chronić klasztor przed najeźdźcami. Kolejne znacznie bardziej przyziemne wyjaśnienie mówi, że po prostu zrobiono to, aby uchronić się przed nadmiernymi ekstremami klimatycznymi w Afganistanie.

Afgańskia nazwa Takht-e Rostam (Tron Rostama) odnosi się do postaci w kulturze perskiej (syn Zal i Rudaba, jest najbardziej znanym legendarnym bohaterem w Shahnameh i persko-irańskiej mitologii). Po islamizacji Afganistanu, kiedy zaginęła znajomość pierwotnego celu stupy, miejsce to stało się znane jako obiekt, w którym Rostam rzekomo poślubił swoją narzeczoną Tahminę.

Ruiny stupy i byłego klasztoru buddyjskiego w Takht-e Rostam znajdują się na wzgórzu, 3 kilometry na południowy zachód od miasta Samangan.